วันที่ 7 สิงหาคม 2568 นางสาวตุลาภรณ์ เส็นดาโอ๊ะ เกษตรอำเภอทุ่งหว้า มอบหมายเจ้าหน้าที่สำนักงานเกษตรอำเภอทุ่งหว้า ติดตามและเยี่ยมเยียนแปลงเกษตรกรของ นายบุญเลิศ คงอินทร์ ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน อกม. Smart Farmer เกษตรกรต้นแบบแปลงโคกหนองนาโมเดล และรองประธานศูนย์บริการและถ่ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจำตำบลป่าแก่บ่อหินเจ้าของศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร “สวนลุงเลิศ” เป็นเครือข่ายศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร(ศพก.)แบบผสมผสานในพื้นที่ หมู่ที่ 1 ตำบลป่าแก่บ่อหิน ที่มีการทำกิจกรรมการเกษตรหลากหลาย ทั้งด้านปศุสัตว์ ประมง และพืช ที่สามารถสนับสนุนและพึ่งพากันได้ในแต่ละกิจกรรม โดยเน้นการทำเกษตรแบบปลอดภัย ในพื้นที่ทำการเกษตรประมาณ 25 ไร่ โดยแบ่งเป็นพื้นที่ยางพารา ปาล์มน้ำมัน พื้นที่ปลูกพืชแบบผสมผสาน แหล่งน้ำ และที่อยู่อาศัย ตามแนวทางหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง โดยบริเวณบ้านจะเน้นพืชผักอายุสั้นที่มีการหมุนเวียนปลูก เพื่อลดการเข้าทำลายของโรคและแมลงในพืชชนิดเดิมตามหลักเขตกรรม โดยผลผลิตทางการเกษตรจะจำหน่ายในพื้นที่ชุมชนเป็นหลักมีอุปสงค์มากกว่าอุปทานในเรื่องของผลผลิตด้านการเกษตรที่ปลอดภัย
สำหรับช่วงฤดูฝนที่เกษตรกรส่วนใหญ่ไม่สามารถกรีดยางพารา ได้นั้น นายบุญเลิศ มีกิจกรรมเสริมทดแทนรายได้ ได้แก่การจำหน่ายเห็ดนางฟ้า โดยมีวัสดุสำหรับการทำก้อนเห็ดนางฟ้าได้แก่
ขี้เลื่อยแห้งสนิท 100 กิโลกรัม
รำละเอียด 5 กิโลกรัม
กากน้ำตาล 1 กิโลกรัม
แป้งข้าวเหนียว 1 กิโลกรัม
ภูไมท์ 0.5 กิโลกรัม
ปูนขาว 1 กิโลกรัม
ดีเกลือ 0.2 กิโลกรัม
EM 1 ลิตร
ถุงพลาสติกใส ขนาด 6.5×12
ซึ่งจะผลิตได้ประมาณ 120ก้อน
จากนั้นค่อยทำการผสมโดยการเติมน้ำลงประมาณ 70 เปอร์เซนต์ ทดสอบโดยการกำส่วนผสมถ้ามีน้ำซึมตามง่ามมือแสดงว่าการผสมนี้ผสมน้ำมากเกินไปแต่ถ้าเมื่อบีบแล้วขี้เลื่อยแตกเป็น 3 ก้อนแสดงว่าการผสมใช้ได้เรียกว่าพอดีแล้วแต่ถ้าว่าถ้ากำแล้วแบมือออกแล้วขี้เลื่อยจับตัวไม่เป็นก้อนแสดงว่าเติมน้ำน้อยจนเกินไป เมื่อผสมเข้ากันได้ที่แล้วก็ทำการกรอกใส่ถุงเพาะเห็ด ใส่ให้ได้น้ำหนักประมาณ 800 – 900 กรัม หลังจากนั้นก็ทำการรวบปากถุงกระทุ้งกับพื้นให้แน่นพอประมาณแล้วใส่คอขวด เมื่อทำจนครบแล้วนำก้อนเห็ดวางเรียงในถังสำหรับอบ จุดไฟแล้วทิ้งไว้ประมาณ 4 ชั่วโมง ตั้งให้ก้อนเห็ดเย็นแล้วจึงใส่เชื้อเห็ดในพื้นที่ปิด จากนั้นจึงนำไปบ่มในพื้นที่อุณภูมิปกติเพื่อให้เส้นใยเจริญในก้อนเห็ด ในช่วงนี้ให้ระวัง หนู มด มอดและแมลงสาป ที่จะทำความเสียหายให้กับก้อนเชื้อเห็ด ในขั้นตอนนี้จะใช้เวลาประมาณ 30 วัน
เมื่อก้อนเห็ดพร้อมจึงย้ายเข้าสู่โรงเห็ด วางซ้อนให้เป็นระเบียบเพื่อให้ง่ายต่อการดูแลรักษา รักษาความชื้นสัมพัทธ์ให้อยู่ในระหว่าง 80-85% อุณภูมิประมาณ 25 องศาเชลเชียลสำหรับช่วงนี้ให้ระวังราชนิดอื่นที่อาจปนเปื้อนมาในก้อนเห็ด หากพบเชื้อสีที่ผิดปกติให้รีบแยกอออกจากก้อนอื่นๆเพื่อดูอาการ นอกจากนี้อาจพบแมลงหวี่ที่เข้าเข้าลายในระยะดอกบานซึ่งจะส่งผลต่อคุณภาพผลผลิต โดยทั่วไปเชื้อเห็ด 1 ก้อน สามารถเก็บเกี่ยวเห็ดได้ประมาณ 0.7 กิโลกรัม ราคาปัจจุบันอยู่ที่ 70-80 บาท/กิโลกรัม ซึ่งสามารถชดเชยรายได้ที่ขาดไปจากที่ไม่ได้กรีดยางในช่วงฝนตกได้
สำหรับความพิเศษในเรื่องของการเพาะเห็ด ศูนย์การเรียนรู้ที่นี่ได้รับความร่วมมือในการพัฒนาระบบน้ำอัจฉริยะที่สามารถตัดสินใจรดน้ำได้เองอิงจากอุณภูมิและค่าความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศ ด้วยระบบประมวลผล AI ภายใต้ความร่วมมือในการพัฒนาระบบระหว่างสำนักงานเกษตรอำเภอทุ่งหว้าและวิสาหกิจชุมชนฉิม ซึ่งช่วยลดระยะเวลาในการดูแลและสามารถผลิตเห็ดที่มีคุณภาพเหมาะสมกับความต้องการของตลาด ซึ่งผู้ที่สนใจในเรื่องของเทคโนโลยีด้านระบบน้ำสามารถเยียมชมเพิ่มเติมได้ที่วิสาหกิจชุมชนฉิม หมู่ที่ 4 ตำบลทุ่งหว้า อำเภอทุ่งหว้า จังหวัดสตูล
